معرفی بازی
بازی شلعات احتمالا از سودان سرچشمه گرفته شده باشد. این بازی در سال‌های اولیه قرن بیست و یکم در این کشور از محبوبیت بسیاری برخوردار بود. اگرچه شلعات به طور معمول توسط کودکان انجام می‌شود، اما بزرگسالان نیز می‌توانند از انجام آن لذت ببرند. نام رایج عربی بازی “شلّعات” (شَلَّعَت) به معنای ریشه کن شده است؛ با این حال گروهی آن را “سنهت” (به عربی: سَنَحَت) به معنای “فرصت” نیز می‌نامند. “شلعات” را می‌توان به “دمیده” نیز ترجمه کرد. این عنوان به معنای باد شدیدیست که می‌تواند پوشش یا سقفی شکننده را از بین ببرد.
شلعات یک بازی در سبک فیشینگ با برخی از ویژگی‌های غیر معمول است. هر بازیکن می‌تواند در نوبت خود یک سری کارت ضبط (کپچر) کرده و پس از آن یک کارت جدید از روی دک بکشد. وی تا زمانی که کارتی را که قابلیت ضبط کردن ندارد بازی کند، به این روند ادامه می‌دهد. ضبط کردن را می‌توان هم از چیدمان مرکزی یا استخر (pool) و هم از انباشت ضبط بازیکنان دیگر انجام داد. عنوان بازی منعکس کننده چنین ویژگی‌هاییست.
این صفحه بر اساس اطلاعات علی حسن گردآوری شده است. برای یادگیری نحوه انجام این بازی همراه بیو کازینو باشید.
بازیکنان، کارت‌ها و هدف
در تئوری هر تعداد معقولی از افراد می‌توانند در بازی شرکت کنند، با این حال شلعات با حضور ۳ تا ۵ بازیکن در بهترین حالت خودش است. روند بازی در جهت عقربه‌های ساعت است. هیچ تیمی در بازی وجود ندارد، اگرچه اتحادهای غیررسمی و موقت اغلب در طول بازی ظاهر می‌شوند.
در شلعات از یک بسته کامل بین المللی با دو جوکر (۵۴ کارت) استفاده می‌شود. جوکرها و آس‌ها کارت‌های ویژه‌ای در بازی محسوب می‌شوند. ۴۸ کارت دیگر کارت‌های معمولی هستند. مقادیر کارت‌ها به شرح زیر است:
جوکر: هر کدام ۵۰ امتیاز
آس: هر کدام ۲۵ امتیاز
سرباز: هر کدام ۲ امتیاز
کارت‌های دیگر: هر کدام ۱ امتیاز
ارزش کل کارت‌های موجود در بسته ۲۵۲ امتیاز است.
پیش از شروع، بازیکنان باید بر سر امتیاز هدف (تعداد امتیاز مورد نیاز برای برنده شدن) به توافق برسند. این می‌تواند ۵۰۰ امتیاز برای یک بازی کوتاه، یا مضربی از ۵۰۰ مانند ۱۰۰۰ یا ۱۵۰۰ برای یک بازی طولانی‌تر باشد.
ضبط کردن کارت
هدف بازی این است که کارت‌ها را ضبط کنید. بازیکنان در انتهای هر دست با توجه به ارزش کارت‌های موجود در انباشت خود امتیاز خواهند گرفت.
- وقتی یک کارت معمولی وارد بازی می‌شود، می‌تواند کارت‌های موجود از همان رتبه را ضبط کند. به این وضعیت “ضبط کردن معمولی” گفته می‌شود.
- جوکر می‌تواند تمامی کارت‌های موجود از هر رتبه‌ای که بازیکن انتخاب می‌کند را ضبط کند. به این وضعیت “ضبط کردن ویژه” گفته می‌شود.
- آس می‌تواند تمامی کارت‌های موجود از هر رتبه‌ای را که بازیکن انتخاب می‌کند، ضبط کند؛ مگر اینکه توسط جوکر محافظت شود. این وضعیت نیز ضبط کردن ویژه است.
کارت‌های کپچر شده، از جمله کارتی که مسئولیت این کار را بر عهده داشته است، به صورت رو به بالا و مجموعه در بالای انباشت ضبط بازیکن قرار می‌گیرند. تنها کارت بالایی این انباشت باید قابل مشاهده باشد. اگر مجموعه ضبط شده حاوی یک کارت خاص به همراه دو یا چند کارت معمولی باشد، مرسوم است که کارت(های) ویژه را در وسط مجموعه و کارت‌های معمولی در انتهای آن قرار می‌دهند. اگر از کارت ویژه برای گرفتن کارت معمولی استفاده شود، کارت معمولی باید در بالای کارت ویژه قرار بگیرد.
دلیل رو به بالا قرار دادن کارت‌های گرفته شده این است که دیگر بازیکنان در نوبت خود ممکن است قصد داشته باشند که از انباشت حریف در اصطلاح “دزدی” کرده یا آن را ضبط کنند. مجموعه کارت‌های موجود در بالای انباشت همراه با کارت‌های موجود در استخر مرکز میز برای کپچر شدن در دسترس هستند. برداشتن مجموعه بالایی از کارت‌های ضبط شده یک بازیکن، امکان ضبط کردن مجموعه زیرین آن را فراهم خواهد کرد. این موارد جنبه‌های “ریشه‌کن کردن” و “فرصت‌های به‌وجود آمده” در بازی هستند.
امکان این که یک کارت به صورت همزمان چندین کارت یا مجموعه کارت جداگانه را از استخر یا انباشت بازیکنان دیگر در اختیار بگیرد، وجود دارد؛ مشروط بر اینکه این کارت‌ها و مجموعه‌ها همگی از یک رتبه باشند. کارت‌های گرفته شده به این روش در یک مجموعه واحد ترکیب می‌شوند.
این امکان وجود دارد که در صورت تمایل بازیکن یک کارت خاص (آس یا جوکر)، تنها یک کارت را از استخر روی میز دریافت کند. همچنین ممکن است بازیکن کارت ویژه‌ای را در استخر بازی کرده و آن را در همانجا به حال خود رها کرده و چیزی نگیرد. کارت ویژه موجود در استخر متعاقباً توسط هر کارت معمولی قابل گرفتن است؛ با این حال ضبط کردن آن توسط کارت ویژه امکان پذیر نیست.
وقتی یک کارت که می‌تواند یک یا چند کارت یا ست (مجموعه) را صبط کند بر روی میز بازی شود، بازیکن ملزم به گرفتن تمامی این کارت‌ها نخواهد شد. بازیکنی که یک کارت معمولی را بازی کرده است می‌تواند انتخاب کند که تنها برخی از کارت‌های منطبق در استخر را دریافت کرده یا از انباشت‌های کپچر بازیکنان دیگر کارت بگیرد؛ وی در عین حال می‌تواند کاری انجام نداده و کارت بازی شده را در استخر باقی بگذارد. هنگام گرفتن مجموعه کارت‌های رقیب، کل مجموعه کارت‌های مساوی باید همراه با کارت‌های ویژه‌ای که در آن موجود است ضبط شود؛ ضبط کردن تنها بخشی از یک مجموعه امکان پذیر نیست.
اگر بازیکنی تصمیم داشته باشد که تمامی کارت‌ها را نگیرد، یا متوجه برخی از کارت‌هایی که مجاز به گرفتن آن‌هاست نشود، این کارت‌ها دیگر در ادامه قابل دریافت نخواهند بود. در واقع به محض اینکه بازیکن یک کارت جدید از انباشت کشیدن کارت می‌کشد، یا بازیکن بعدی نوبت خود را آغاز می‌کند، امکان ضبط از دست رفته و دیگر امکان پذیر نخواهد بود. و در اصطلاح گفته می‌شود که وی “سوخته” است. در برخی شرایط، یک کپچر از دست رفته را می‌توان قبل از کشیدن یا بازی کردن کارت بعدی نیز سوخته اعلام کرد. به بخش “رسوم مربوط به بازی” مراجعه کنید.
برخی مواقع اتفاق می‌افتد که یک بازیکن کارت‌هایی هم رتبه با کارت‌های بالای انباشت خود را ضبط کند. این منجر به وجود مجموعه‌هایی با رتبه‌های مساوی خواهد شد که مستقیماً بر روی یکدیگر قرار می‌گیرند. برای دزدی، این کارت‌های مساوی به عنوان مجموعه‌ای واحد و بزرگ‌تر در نظر گرفته می‌شوند که تنها می‌توانند با هم و به عنوان یک مجموعه واحد ضبط شوند.
قواعد مربوط به ضبط کردن را می‌توان به شرح زیر خلاصه کرد.
- یک کارت یا مجموعه‌ای از کارت‌ها همواره می‌توانند توسط یک کارت معمولی از همان رتبه گرفته شود، صرف نظر از اینکه مجموعه دارای کارت‌های ویژه باشد یا خیر.
- یک کارت معمولی یا مجموعه، می‌تواند توسط جوکر ضبط شود؛ صرف نظر از اینکه مجموعه دارای کارت‌های ویژه باشد یا خیر.
- یک کار معمولی یا مجموعه حاوی جوکر نمی‌تواند توسط آس ضبط شود. یک آس می‌تواند مجموعه‌ای از کارت‌های معمولی یا مجموعه‌ای حاوی یک یا چند آس را ضبط کند.
- کارت ویژه موجود در استخر را می‌توان با هر کارت معمولی ضبط کردن؛ با این حال نمی‌توان آن را با کارت ویژه در اختیار گرفت.
تقسیم کارت و چیدمان
اهمیتی ندارد که تقسیم کارت بر عهده چه کسی باشد. یک دست چهار کارته به صورت رو به پایین در اختیار هر بازیکن قرار می‌گیرد. بازیکنان کارت‌ها را برداشته و به آن نگاه می‌کنند. سپس چهار کارت در مرکز میز قرار داده می‌شود؛ جایی که آن‌ها به طور جداگانه و به صورت رو به بالا قرار می‌گیرند. این کارت‌ها تشکیل دهنده استخر آغازین هستند. بقیه دک به صورت یک انباشت رو به پایین چیدمان می‌شود.
اگر یک یا دو کارت از کارت‌های رو به بالای اولیه کارت‌های ویژه باشند (آس یا جوکر)، باید در داخل انباشت کشیدن قرار گرفته و سپس به همان تعداد کارت بر روی میز قرار بگیرد. اگر کارت‌های رو به بالای اولیه یا دست یک بازیکن شامل سه یا چهار کارت ویژه یا سه یا چهار کارت معمولی هم رتبه باشد، تمامی کارت‌ها ریخته شده، بر زده و بار دیگر تقسیم می‌شوند.
نحوه انجام بازی
در دست اول، اولین بازیکن با هر روش تصادفی مناسبی انتخاب می‌شود. در دست‌های بعدی، نوبت شروع بازی در جهت عقربه‌های ساعت می‌چرخد.
دو مرحله در بازی شلعات وجود دارد.
۱. زمانی که حداقل یک کارت در انباشت کشیدن وجود داشته باشد. بازیکن در ابتدا یک کارت از روی انباشت کشیدن کارت برمی‌دارد. وی بدون نشان دادن آن به سایر بازیکنان این کار را انجام می‌دهد. در ادامه یکی از پنج کارت خود را به صورت رو به بالا بر روی میز بازی می‌کند. اگر از این کارت برای ضبط کردن استفاده شود (به بالا مراجعه کنید)، بازیکن کارت دیگری کشیده و دوباره بازی می‌کند. اگر بازیکن نتواند یا مایل به ضبط کردن نباشد، به سادگی یک کارت را بر روی میز بازی کرده و چیزی ضبط نمی‌کند. بدین ترتیب نوبت بازیکن به پایان می‌رسد. آخرین کارت بازی شده در استخری که در دسترس افراد است باقی می‌ماند. این کارت می‌تواند توسط بازیکنان بعدی ضبط شود. نوبت به بازیکن بعدی در سمت چپ وی می‌رسد.
۲. زمانی که انباشت کشیدن کارت خالی باشد. از لحظه‌ای که بازیکن آخرین کارت انباشت را می‌کشد، هر فرد بدون در نظر گرفتن اینکه آیا کپچر می‌کند یا نه، مجاز است در نوبت خود فقط یک کارت بازی کند. این روند با بازیکنی شروع می‌شود که آخرین کارت انباشت را کشیده و اکنون ۵ کارت دارد. این بازیکن تنها یک کارت بازی می‌کند. نوبت به ترتیب در جهت عقربه‌های ساعت به بازیکن بعدی می‌رسد. از این پس هر بازیکن دیگر نیز به نوبه خود تنها یک کارت بازی می‌کند. بازیکنی که آخرین کارت را از انباشت کشیده است، همواره آخرین نفری خواهد بود که کارت‌هایش تمام می‌شود. این اغلب به عنوان یک مزیت محسوب می‌شود. آخرین بازیکنی که کارت ضبط کرده است، پس از بازی کردن تمامی کارت‌هایش، هر کارتی را که در انتهای دست بر روی میز باقی مانده باشد در اختیار می‌گیرد.
پایان بازی و امتیازدهی
یک امتیاز مجموع برای هر بازیکن ثبت می‌شود. این امتیاز از صفر شروع می‌شود. در پایان هر دست، هر بازیکن ارزش کل کارت‌های موجود در انباشت مخصوص به خود را محاسبه کرده و آن را به امتیاز خود اضافه می‌کند. اگر امتیاز یک بازیکن به هدف مورد توافق رسیده باشد یا از آن عبور کند (برای مثال ۵۰۰)، بازیکنی که بالاترین امتیاز را داشته باشد برنده بازی خواهد بود. در موارد بسیار نادری که در بیشترین امتیاز تساوی برقرار است، بازیکنان باید یا بپذیرند که هر دو (یا همه) برنده محسوب شوند، یا اینکه با امتیاز هدف بالاتری موافقت کرده و بازی را برای تعیین برنده تا این امتیاز ادامه دهند.
رسوم مربوط به بازی
مرسوم است که هنگام گرفتن کارت از استخر، یا این کارت را بر روی کارت‌های کپچر شده قرار دهید، یا از آن برای گرفتن کارت استفاده کنید؛ در ادامه کارت‌ها را برداشته و به بالای انباشت کارت خود اضافه کنید. از طرف دیگر، می‌توانید کارت کپچر شده را روی انباشت خود قرار دهید؛ سپس کارت‌هایی را که قصد گرفتنشان را دارید بر روی آن قرار دهید (البته اگر قصد ندارید کارتی را ضبط کنید، نمی‌توانید این کار را انجام دهید).
هنگام گرفتن کارت از انباشت رقیب، باید کارت ضبط کننده را در بالای انباشت خود قرار دهید و کارت‌هایی که قصد گرفتنشان از رقیب خود را دارید به وی اطلاع بدهید. وی این کارت‌ها در اختیار شما قرار خواهد داد. دراز کردن دست و برداشتن کارت از انباشت رقیب رویکردی بی ادبانه تلقی می‌شود. هنگام دزدی با استفاده از یک کارت خاص، بازیکن معمولاً کارت ویژه را در دست خود نگه می‌دارد؛ به این دلیل که منتظر است تا کارت‌های ضبط شده به وی تحویل داده شود. معمولاً بازیکنی که به تازگی کارت‌های خود را از دست داده است، یک فضای خالی در میانه مجموعه ایجاد می‌کند تا دارنده کارت ویژه آن را در این فضای خالی قرار داده و در ادامه مجموعه را در بالای انباشت کپچر خود قرار دهد.
انباشت کپچر باید به‌گونه‌ای چیدمان شود که فقط بالاترین کارت، که نمایش دهنده رتبه آخرین مجموعه ضبط شده است، قابل مشاهده باشد. بازیکنان مجاز به بررسی کارت‌های زیرین موجود در انباشت کپچر دیگر بازیکنان و یا خودشان نیستند. علاوه بر این، بازیکنان مجاز نیستند در مورد تعداد کارت‌های موجود در انباشت کپچر سایر بازیکنان یا در مورد اینکه چه کارت‌هایی بازی نشده و باقی مانده‌اند، اظهار نظر کنند. در عوض افراد باید برای پیگیری چنین اطلاعاتی به حافظه خود تکیه کنند.
هنگا‌میکه بازیکنی یک کپچر احتمالی را از دست می‌دهد، رقیب وی می‌تواند حتی قبل از کشیدن کارت بعدی، وضعیت “سوخته” را اعلام کند. به عنوان مثال، اگر بازیکنی کارت بازی خود را به جای بالای انباشت کپچر در استخر قرار دهد، خود، این به عنوان نشانه‌ای مبنی بر عدم تمایل وی به دزدیدن از انباشت رقیب تلقی می‌شود. بدین ترتیب بازیکن دارای کارت مطابق در بالای انباشت خود می‌تواند بلافاصله وضعیت سوخته را اعلام کند. فرص کنید که شما کارت جوکر خود را بازی می‌کنید و دو رقیب شما یعنی A و B کارت ۸ را در بالای انباشت خود دارند. شما تنها از بازیکن A می‌خواهید که ۸ خود را ر اختیار شما قرار دهد. بدین ترتیب بازیکن B می‌تواند فوراً ۸ خود را به عنوان سوخته اعلام کند.
هنگا‌میکه بالاترین مجموعه از انباشت ضبط یک بازیکن توسط بازیکن دیگری گرفته می‌شود، هتمامی افراد حق دارند مجموعه مربوطه را بررسی کرده و بفهمند که شامل چه تعداد کارت معمولی و چه تعداد کارت ویژه است. کارت‌های دزدیده شده می‌توانند برای وضوح بیشتر کنار قرار داده شوند. اظهار نظر در مورد کارت‌های دزدیده شده در حین تقسیم و تحویل به بازیکنی که آن‌ها را دزدیده است، خلاف قانون نیست. به این دلیل که مشاهده کارت‌ها از قبل برای تمامی افراد امکان پذیر بوده است. با این حال در برخی مواقع چنین اظهار نظرهایی تا حدی دلسرد کننده محسوب می‌شوند؛ به این دلیل که ممکن است نشانه‌ای از بی توجهی تلقی شوند.
کارت‌های انباشت کشیدن همواره باید به به صورت منظم بر روی هم چیده شوند. در طول بازی، بازیکنان اجازه ندارند کارت‌های موجود در انباشت را برای شمارش تعداد کارت باقیمانده بیرون بیاورند.
نکته: قانونی که بر طبق آن بازیکنی که دارای ۳ یا ۴ کارت برابر یا ویژه است می‌تواند دست خود را ریخته و دوباره کارت بگیرد چندان هم ملزم به اجرا نیست. بازیکنی که دارای چنین دستیست می‌تواند چیزی نگفته و به بازی با این کارت‌ها اقدام کند. از آنجایی که هر بار که یک کارت بازی می‌شود کارت‌های جدیدی کشیده می‌شوند، نمی‌توان ثابت کرد که دست باید لغو می‌شد.
با این حال، بدیهیست که شروع بازی با در دست داشتن ۳ یا ۴ کارت هم رتبه یک نقطه ضعف است؛ به این دلیل که چنین وضعیتی به شدت گزینه‌های بازیکن برای گرفتن کارت را کاهش می‌دهد. بنابراین بازیکن بدون شک از دور انداختن چنین دستی خوشنود خواهد شد. تجربه نشان داده است که در اختیار داشتن ۳ یا ۴ کارت ویژه در ابتدای بازی نیز غیر حرفه‌ایست. با این حال بازیکن دارای چنین دستی می‌تواند آن را نگه داشته و در صورت تمایل با آن بازی کند.
انواع
به نقل از علی حسن نقل عموی وی به همراه دیگر هم نسلانش در جوانی به انجام شلعات می‌پرداختند. به گفته او آن‌ها این بازی را در گروه‌های ۴ یا ۵ نفره و با دو دک استاندارد بدون جوکر بازی می‌کردند. مقادیر کارت در این نسخه ثابت می‌مانند. بنابراین ۳۰۴ امتیاز کارت در هر بسته از بازی وجود خواهد داشت.