شطرنج، یک بازی تخته ای است که با دو نفر شروع و بر روی یک صفحه خاص انجام می پذیرد. این بازی با استفاده از مهره های مختلفی هم چون شاه، وزیر، رخ، فیل، اسب و سرباز انجام می شود. هر مهره، قابلیت حرکت ویژه ای دارد و می تواند مهره های دیگر حریف را بزند.
هدف اصلی بازی این است که شاه حریف را مات کنیم، یعنی در وضعیتی قرار دهیم که بعد از تهدید به کشته شدن، هیچ گزینه ای برای نجات نداشته باشد. البته بازیکنان می توانند در هر زمانی تسلیم شوند، مخصوصا وقتی فهمیده باشند که شکست نزدیک است. بازی شطرنج به تازگی در سایت شرط بندی نیز در دسترس قرار داده شده است. برای ورود به یک سایت با این بازی کافی است روی “ورود به وب سایت” موجود در مقاله کلیک کنید.
تاریخچه بازی شطرنج
شطرنج از هندوستان در قرون وسطی رواج یافت. در ابتدا، آن را “چاتورانگا” نامیدند و در دوره امپراتوری گوپتا به وجود آمده بود. این بازی سپس به ایران آمد و با تغییراتی، به نام “چترنگ” شناخته شد. با فتح ایران توسط عرب ها، شطرنج در جهان اسلامی معروف شد و به “شطرنج” تغییر پیدا کرد. سپس این بازی به اروپا و روسیه منتقل شد. واژه های بسیاری از مهره های شطرنج در زبان های اروپایی از فارسی و عربی گرفته شده اند. در اروپا، قوانین و حرکات برخی از مهره ها تغییر یافته و بازی سریع تر و جذاب تر شده است. بازی شطرنج امروزه یک بازی دو نفره آنلاین نیز محسوب می شود.
برترین شطرنج بازان تاریخ
در دهه های پایانی قرن نوزدهم، مبارزات قهرمانی شطرنج به شکل اولیه کم کم شروع شد. ویلهلم اشتاینیتس، شطرنج باز کاربلد یهودی با اصلیتی از بوهم، در سال ۱۸۸۶ با برتری بر یوهانس تسوکرتورت انگلیسی، تاج قهرمانی جهان را بر سر گذاشت. ماگنوس کارلسن از نروژ نیز در سال ۲۰۱۳ با پیروزی در مبارزه با ویسوآناتان آناند به عنوان قهرمان جهانی شطرنج شناخته شد. فیده به عنوان بزرگترین نهاد بین المللی شطرنج در سال ۱۹۲۴ تاسیس شد و تعداد فراوانی از فدراسیون های ملی به آن پیوستند. با وقوع جنگ جهانی دوم، مسابقات شطرنج با وقفه ای روبرو شد، اما پس از آن فیده مسئولیت برگزاری این مسابقات را بر عهده گرفت.
پس از جنگ جهانی دوم، شطرنج بازان از اتحاد جماهیر شوروی به موفقیت های بزرگی در عرصه جهانی این رشته دست یافتند. تا سال ۱۹۷۲، همه قهرمانان جهانی از این کشور بودند، اما در همان سال، بابی فیشر از آمریکا این رقابت ها را به خود اختصاص داد. سپس این عنوان به شطرنج بازانی همچون آناتولی کارپف، گری کاسپارف و ولادیمیر کرامنیک رسید و تا زمانی که ویسواناتان آناند در سال ۲۰۰۷ قهرمان شد، در اتحاد شوروی و روسیه ماند.
رابطه شطرنج و ریاضیات
رابطه شطرنج با ریاضیات و علم رایانه ای استثنایی است. مثلا در سال ۱۹۹۷، رایانه دیپ بلو ساخته شرکت آی بی ام توانست گری کاسپارف را شکست دهد. مسابقات شطرنج گاه به گاه با محدودیت های زمانی برگزار می شوند و تغییراتی در قوانینش مثل شطرنج آرماگدون، بولت و ۹۶۰ وجود دارد که بازی را هیجان انگیزتر می کند.
چه زمانی در این بازی برنده مشخص می شود؟
برد یک بازیکن در بازی شطرنج ممکن است بر اساس چند سناریو رخ دهد:
- حریف به شکل مات درآید که در این صورت، بازی فورا پایان می یابد.
- حریف تصمیم به تسلیم بازی شطرنج می گیرد که این به این معنا است که وی بازی را واگذار کرده و باخت خود را قبول می کند.
- در بازی های با محدودیت زمان، اگر زمان یکی از بازیکنان به پایان برسد، وی بازی را از دست می دهد.
قوانین بازی شطرنج
قوانین بازی شطرنج در تمام دنیا یکسان می باشد. در ادامه مهمترین موارد درباره این بازی را به شما خواهیم گفت.
- در موارد خاصی، داور ممکن است تصمیم به اعلام باخت یک بازیکن بگیرد. برخی از این موارد عبارتند از: انجام حرکات غیرقانونی به تکرار، تلاش برای ایجاد اختلال در تمرکز حریف و یا نقض دیگر قوانین بازی شطرنج
- در مورد تساوی، چندین سناریو وجود دارد که بازی به تساوی منجر می شود. از جمله می توان به تساوی توافقی، یا وقوع شرایطی که مات کردن حریف قانونا غیرممکن است اشاره کرد.
- در پایان هر بازی، بازیکنی که برنده می شود یک امتیاز، بازیکنی که بازی به تساوی منجر می شود نیم امتیاز و بازیکنی که بازی را می بازد هیچ امتیازی نمی گیرد.
- دو نفر در بازی شطرنج با هم روبرو می شوند و با حرکت مهره ها بر روی یک صفحه مربعی به نام زمینه شطرنج با یکدیگر رقابت می کنند. بازیکنی که مهره های روشن را کنترل می کند اولین حرکت را می کند و پس از آن نوبت به حریف می رسد.
- هر مهره دامنه حرکتی خواستی دارد و بازیکنان موظف هستند این مورد را رعایت کنند.
هدف بازی شطرنج
هدف اصلی هر بازیکن تهدید شاه حریف به گونه ای است که آن حریف نتواند در حرکت بعدی به طور قانونی شاه خود را از خطر دور کند. زمانی که چنین چیزی رخ دهد، می گوییم بازیکن حریف را “مات” کرده و بنابراین بازی را به نفع خود کرده است.
در مواردی، ممکن است بازی به نقطه ای برسد که هیچ کدام از طرفین نتوانند حریف خود را مات کنند که در چنین شرایطی، نتیجه بازی به تساوی منجر می شود. برای شروع و آماده سازی صفحه بازی شطرنج، ابتدا باید مهره ها را به صورت مناسب بر روی صفحه ۸×۸ قرار داد. در این صفحه، هر خانه با ترکیبی از یک حرف (از a تا h) و یک عدد (از ۱ تا ۸) شناسایی می شود.
چیدمان صفحه بازی شطرنج
رخ ها در نقاط گوشه ای صفحه شطرنج نشانه گذاری می شوند. در مجاورت این رخ ها، مهره های اسب و سپس فیل ها کنار اسب ها قرار می گیرند. با توجه به ترتیب قرار گیری این مهره ها، دو خانه در ردیف اول باقی خواهند ماند. وزیر بر اساس رنگ خود و بر روی خانه متناظر با رنگش قرار می گیرد یعنی وزیر سفید بر روی خانه سفید و وزیر سیاه بر روی خانه سیاه. شاه ها، که با ویژگی صلیب بر فراز سرشان شناخته می شوند، در کنار وزیر‌ها قرار می گیرند و روی خانه با رنگ متفاوت از خود آن ها نشانه گذاری می شوند. سربازها، که کم قد ترین ولی پرتعدادترین مهره ها هستند، در ردیف جلویی نصب می شوند و هر بازیکن ۸ تای آن ها را دارد.
پس از چیدمان مهره ها، بازی شطرنج با حرکت اولیه یک مهره سفید شروع می شود و پس از آن، نوبت به مهره سیاه می رسد. این فرآیند به همین ترتیب ادامه پیدا می کند و بازیکنان بر حسب نوبت مهره های خود را جابجا می کنند.